การใช้กระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมเพื่อเสริมสร้างความคิดสร้างสรรค์และทักษะการแก้ปัญหา (The use of Engineering Design Process to enhance creativity and problem solving skills. )
เครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล ที่นิยมใช้หลักๆ แบ่งได้ 4 เครื่องมือ ดังนี้ แบบสังเกต ใช้กับการหาข้อมูลจากการสังเกต เช่น แบบสังเกตพฤติกรรมผู้เรียน แบบสัมภาษณ์ ใช้กับการหาข้อมูลจากการสัมภาษณ์ เช่น แบบสัมภาษณ์พฤติกรรมผู้บริโภคอาหารเพื่อสุขภาพ แบบสอบถาม ใช้กับการหาข้อมูลจากการสอบถาม เช่น แบบสอบถามวัดความพึงพอใจต่อผู้ใช้งานห้องสมุด แบบทดสอบ ใช้กับการหาข้อมูลจากการทดสอบ เช่น แบบทดสอบวิชา คณิตศาสตร์ เรื่อง จำนวนจริง 8. วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล แบ่งเป็น 3 วิธีการใหญ่ๆ ดังนี้ 8. 1 การสังเกตการณ์ (Observation) การเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสังเกตมักใช้ประกอบกับการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีอื่นๆ ในกรณีที่ผู้สำรวจไม่แน่ใจว่าข้อมูลที่เก็บรวบรวมได้โดยวิธีนั้นๆเชื่อถือได้ ซึ่งอาจจะมีสาเหตุมาจากความไม่ร่วมมือของผู้ให้ข้อมูล หรืออาจจะเกิดจากความรู้ขั้นพื้นฐานหรือความรู้เกี่ยวกับเรื่องนั้นๆของผู้ตอบไม่ดีพอ เช่น การสอบถามเกี่ยวกับรายได้ของครอบครัว หรือกำไรของบริษัทห้างร้านต่างๆ ข้อมูลดังกล่าวนี้ผู้ตอบไม่ต้องการเปิดเผย นอกจากนี้อาจใช้สังเกตเมื่อต้องการรวบรวมข้อมูลในเชิงลึก เช่น ครูสังเกตพฤติกรรมของนักเรียน ในการทำงานร่วมกัน 8.
เพื่อช่วยให้เห็นความต่างในความคล้าย หากเราพิจารณาให้ดีแล้วเราสามารถเห็นของสองสิ่งที่แตกต่างกัน 2. เพื่อลดความผิดพลาด ในการอ้างเหตุผลเปรียบเทียบ เช่น นาย ก ติดเชื่อ HIV มีอาการลักษณะผอม มีไข้ ผิวหนังพุพอง และนาย ข ผอม เป็นไข้ ผิวหนังพุพอง เราก็คาดว่าติดเชื้อ HIV ดังนั้นหากเราใช้กระบวนกาคิดเชิงเปรียบเทียบ เขาอาจะไม่ได้ติดเชื้อ HIV ก็ได้ ดังนั้นกระบวนการคิดเชิงเปรียบเทียบลดความผิดพลาดได้ 3. ช่วยให้เราค้นพบข้อเท็จจริงที่เป็นประโยชน์ การเปรียบทำให้เราสามารถมองเห็นสิ่งเล็กน้อยๆ หรือรายละเอียด จนทำให้เราสามารถค้นพบข้อเท็จจริงได้ 4. เพื่อทำให้เข้าใจเรื่องยากและซับซ้อนได้ง่ายขึ้น การคิดเชิงเปรียบเทียบสามารถทำให้เราเข้าใจได้ง่ายขึ้น 5. เพื่อทำให้เข้าใจตรงกันในมาตรฐานที่แตกต่าง เช่น มีไขมันสามารถมาทำสบู่ได้ 7 ก้อน ซึ่งการพูดเช่นนี้ทำให้เราเข้าใจได้ชัดเจนมากขึ้น 6. เพื่อช่วยลดเวลาในการอธิบาย การอธิบายบางครั้งทำให้ผู้รับสารไม่สามารถเข้าใจได้ ต้องเปรียบเปรย เช่น การกระทำของเธอเปรียบเหมือนแมงเม่าบินเข้ากองไฟ เป็นต้น 7. เพื่อจูงใจให้เกิดการคล้อยตาม การคิดเชิงเปรียบเทียบทำให้ผู้ฟังสามารถคล้อยตามได้ เช่น ถ้าเราหว่าสิ่งที่ดี ผลออกมาย่อมดี เป็นต้น 8.
เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์
ขั้นวางแผนและดำเนินการแก้ปัญหา 4. 1 ฝึกให้นักเรียนเขียนแผนการปฏิบัติการ ขั้นนี้ เป็นการนำร่างแนวคิดที่ผ่านการเลือกแล้วว่าเป็นวิธีที่มีความเหมาะสมที่สุดในการจะนำไปปฏิบัติไปจัดทำรายละเอียดเกี่ยวกับขั้นตอนการดำเนินงาน เงื่อนเวลาที่ต้องดำเนินงาน ความสามารถของแรงงาน ความเหมาะสมด้านเทคนิค ค่าใช้จ่าย และอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งขั้นตอนนี้ครูควรให้ความสนใจอย่างใกล้ชิดและซักถามนักเรียนอย่างละเอียดเพื่อให้ข้อเสนอแนะหรือป้องกันอุปสรรคที่อาจเกิดจากการวางแผนที่ไม่รอบคอบเหมาะสม และหลังการเขียนแผนปฏิบัติการ อาจต้องให้ครูอนุมัติแผนปฏิบัติการก่อนนำไปดำเนินการ เนื่องจากบางกิจกรรมอาจต้องอยู่ในความดูแลใกล้ชิดจากครูหรือผู้รู้เฉพาะด้าน 4. 2 ฝึกให้นักเรียนปฏิบัติงานตามแผนและรายงานความก้าวหน้าเป็นระยะ ขั้นนี้ เป็นการลงมือปฏิบัติจริงในการแก้ปัญหา ระหว่างการปฏิบัติครูควรให้นักเรียนบันทึกความสำเร็จตามแผน ปัญหาอุปสรรคและวิธีแก้ไข และควรกำหนดเวลาที่นักเรียนต้องรายงานสรุปให้ครูทราบความก้าวหน้าของการปฏิบัติงานเป็นระยะๆด้วย โดยกำชับนักเรียนว่าหากมีปัญหาหรืออุปสรรคหรือเหตุการณ์ที่จะต้องปรับแผน ต้องแจ้งให้ครูทราบก่อนดำเนินการทุกครั้ง 5.